Wat de boer niet zegt*

Wat de boer niet zegt* (boektitel). 
Wat boeren burgers en buitenlui niet zeggen. (ondertitel)
Ik heb Johan voorgesteld een blog te schrijven over zijn boek.

Eigenlijk  hun boek, want Truke  Zeinstra is mede-auteur.

Het boek gaat over de spanningen die kunnen ontstaan in een boerenbedrijf omdat de gebieden bedrijfsvoering en familierelaties in de praktijk niet helder worden onderscheiden en dus door elkaar lopen. De spanningen tussen

privé en zaak op hetzelfde erf is dan ook wel de kern van het boek.
Hoe wordt er (niet) gecommuniceerd als er bij het verstrijken van tijd veranderingen plaatsvinden op de boerderij? En wat maakt dit boek zo boeiend ook voor lezers die geen binding met boeren (de mensen, maar ook in de werkwoordelijke betekenis van de bezigheid) hebben?

Op de achterflap staat dat het boek bedoeld is voor boeren en hun zakelijke relaties. Maar daar doen de auteurs zichzelf te kort: Ook burgers en buitenlui lezen boeiende beknopte verhalen en kunnen zo een idee krijgen van het boerenleven; wie zich met communicatie bezighoudt krijgt veel waardevolle informatie en bemiddelaars / mediators ontdekken een boeiend thema: omgaan met verandering.

De boeren in het boek krijgen te maken met kinderen die volwassen worden, nieuwe mensen in het gezin (aangetrouwd), ziekte en dood, gezagsverhoudingen tussen mensen op de boerderij maar ook daarbuiten en nog veel meer.  En steeds gaat het om voorbije, groeiende of nieuwe relaties.

Voor burgers en buitenlui spelen ook zaken waarbij aanpassing aan de situatie gevraagd wordt, alleen die heten soms anders, maar niet altijd: gedoe met de buren, werkeloosheid, mantelzorg.
Ik suggereer niet dat boeren en burgers dezelfde problematieken tegenkomen, maar wel dat er één gemeenschappelijke term is die voor alle mensen en relaties geldt en dat is de al eerder genoemde verandering.
Iedereen wordt ouder, in ieders leven spelen nieuwe mensen een rol of is iemand uit beeld geraakt (…), geen stel, gezin, familie of welke relatie ook blijft hetzelfde. Voor niemand.
Maar begrijpen mensen die dagelijks intensief op elkaar betrokken zijn dat ook?

Ik schrijf hier even wat alternatieve titels voor het boek dat ik voor ogen heb:
–          Wat de burger niet zegt.
–          Wat ik mijn partner niet vertel.
–          Waar onze relatie behoefte aan heeft.
–          Elke dag duidelijk zijn.
–          Altijd hetzelfde (over de illusie van ‘vandaag zo, morgen weer zo’).
–          Waar staan we vandaag?
of, zoals mijn moeder altijd zegt:
–          Ik had met je vader nooit woorden (hetgeen me niet mogelijk lijkt..)

Begrijp je?
Al die titels hebben één bedoeling: weten dat elke verandering, groot of klein, gevolgen heeft. Deze zijn niet altijd dramatisch, maar hebben wel eèn effect. Gaat je omgeving, je partner of je gezin er in mee? Pakken ze het ‘zomaar’ op? “Dat snappen ze toch!” (zie blog 2 over Anna).
Weten is bewustzijn. En bewustzijn betekent nagaan. Nagaan is actie, liefdevol en duidelijk.

In het boek van Johan en Truke lees je 15 cases, praktijk-levens-verhalen, die niet gemakkelijk waren voor de betrokkenen. Boeren en hun gezinnen handelden naar beste weten, vanuit hun eigen gedachtenwerelden, mogelijkheden en perspectieven. Maar in elk verhaal lees je hoe de verbinding verbroken raakt of niet ontstaat. De auteurs beschrijven na elke case hoe de ontstane situatie anders en vaak beter had kunnen verlopen.
En meestal gaat het om onuitgesproken verwachtingen en wensen. Communicatie die over het hoofd gezien is, overbodig geacht werd, niet aangedurfd of onzorgvuldig is geweest.

Communicatie, dat is wat mij betreft nooit teveel. Al wil je de prullenbak verplaatsen (peanuts toch!) dan doe je er verstandig aan het bespreekbaar te maken. En geloof me, het verplaatsen van een prullenbak levert al veel gedoe op!
Over kleine zaken zijn veel mensen bereid te kibbelen, terwijl ze er dan bij grote zaken het zwijgen toe doen.
Een in onbruik geraakt spreekwoord zegt het helder: Spreken is zilver, zwijgen is fout.

Om je communicatie goed op de rit te houden, volgen hier wat tips:

1. Verandering is een gegeven. Eis je ruimte op om die te bespreken. Als de ander dat niet gewend is, zul je geduld moeten hebben. Maar neem er geen genoegen mee dat dingen onbesproken blijven. Ik zeg dan altijd, we kunnen over sommige dingen zwijgen, maar het ìs er toch! En wat onderhuids blijft wordt zeker niet kleiner.
2. Het gaat niet direct om het resultaat, maar om het bespreken zelf. Als je 10% resultaat boekt, heb je 100% meer effect dan je zou hebben bij niet in actie komen.
3. Niets is logisch en niets spreekt vanzelf en oude paadjes zijn sleets (soms goed, maar soms ook dringend aan vernieuwing toe).
4. Eerst begrijpen, dan begrepen worden (Stephen Covey**). Dat is de kortste weg naar verbinding. Luister dus empatisch. Als de ander zich gehoord voelt, is die ook bereid naar jou te luisteren.
5. Herhaal afspraken. Mensen doen hun best maar verandering gaat niet vanzelf. Ze vergeten snel wat er gezegd is (o ja …).
6. Onderhoud je verbindingen dagelijks!

Samen met Johan wens ik je vele goede gesprekken en veel verbinding met mensen!

Heb je een reactie op het boek of op dit blog?
Schrijf die hieronder in de commentbox.

*Wat de boer niet zegt – Communicatie in agrarische familiebedrijven – Johan Weerkamp en Truke Zeinstra.
Uitgeverij Kluwer2014  ISBN 9 789013 120035
Kluwer Shop
BolCom.nl
Managementboek.nl
Ook bij mij te leen!
Voor een inkijkje in het boek klik hier voor het inleidend hoofdstuk.

De websites van de auteurs: www.johanweerkamp.nl  en www.trukezeinstra.nl

**De vijfde eigenschap uit het boek ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap’.